Beek die geen beek meer is
(en dat is top!)
STAP 5: meer natuurkwaliteit
Het doel van al dat OBN-onderzoek? Meer natuurkwaliteit. En dat lukt, laten zoal deze voorbeelden zien.
De Leuvenumse beek? Die is soms nauwelijks nog te herkennen. Ze treedt regelmatig fors buiten haar oevers. Snelstromend en langzaam stromend, soms meer een moeras, dieper en ondieper. Soms zet ze tot wel 80 hectare bos onder water. Door de nattigheid keert de fladderiep weer terug. De beekprik en rivierdonderpad voelen zich thuis, net als zeer zeldzame insecten zoals de beeksigaar en bruintiphaft.
"Ingrijpen op deze schaal, dat is bijna onomkeerbaar. Je wilt geen dingen kapot maken."
Ralf Verdonschot
Beekbodemophoging
Dat was in het verleden wel anders, vertelt onderzoeker Ralf Verdonschot. “Door hoge afvoeren was de beek diep uitgesleten. In de beek was weinig leven en het bos was sterk verdroogd.” De oplossing: beekbodemophoging. Maar dat is best spannend, als je weet dat je daarmee tientallen hectares onder water gaat zetten. Je kunt immers niet alles voorzien, hoe goed je het watersysteem ook in het vizier hebt.
Stapsgewijs
OBN Natuurkennis heeft inmiddels de nodige ervaring met beekbodemophoging en adviseerde Waterschap Vallei en Veluwe en Natuurmonumenten over de Leuvenumse beek. Het advies: doe het stapsgewijs, over meerdere jaren. Zoals Verdonschot uitlegt: “Ingrijpen op deze schaal, dat is bijna onomkeerbaar. Je wilt geen dingen kapot maken. Met OBN- onderzoek helpen we beheerders goed onderbouwd aan de slag te gaan.”
Spons
Waterschap Vallei en Veluwe en Natuurmonumenten besloten de beekbodem van de Leuvenumse beek over een traject van 7 kilometer op te hogen. Het zand deed wat het moest doen. Nu werkt het beekdal weer als een spons: het dempt piekafvoeren en geeft water langzaam af voor droge tijden. Duurzaam, klimaatbestendig en top voor biodiversiteit!
Leuvenumse beek. Foto: Erik de Haan
Beekprik. Foto: Jelmer Reyntjes, Saxifraga